CHV Academy, gemeente Meierijstad: financiering door lokaal bedrijfsleven en gemeente

‘Heel mooi om te zien dat scholen enthousiast zijn geworden en zelf willen investeren.’

Leestijd: 7 min.

Bijna twee jaar na de oprichting van CHV Academy spreken we met Erik Tausch, beleidsmedewerker Kunst en Cultuur van gemeente Meierijstad, Marc van Kessel, coördinator CHV Academy en Cindy van Groesen, docent bij CHV Academy. Hoe heeft het project zich ontwikkeld en hoe ziet het cultuuronderwijs voor de kinderen in Meierijstad eruit?

Huidige status

‘Op dit moment krijgen álle groepen 4, 5 en 6 in gemeente Meierijstad kunstonderwijs van CHV Academy. Voorheen deed nog niet iedereen mee, maar ook de laatste scholen zijn aangesloten, inclusief het speciaal onderwijs’, begint Marc van Kessel. ‘Er is zelfs een grote scholenkoepel die ook voor hun groepen 7 kunstonderwijs faciliteert en financiert en sommige scholen beginnen al met de kunstlessen bij de kleuters en in groep 3. Heel mooi om te zien dat scholen enthousiast zijn geworden en zelf willen investeren.’

Van muzieklessen naar kunstlessen

Marc: ‘Het eerste jaar zijn we gestart met muzieklessen, met als doel deze op termijn uit te breiden naar brede kunstlessen. Het tweede jaar hebben we gebruikt om met pilots de andere kunstdisciplines te integreren. Docenten van verschillende kunstdisciplines werkten met elkaar samen om van de muziekles een multidisciplinaire kunstles te maken. In die hele doorontwikkeling is het team van kunstdocenten zelf verantwoordelijk. Volgend schooljaar ontwikkelen we de lessen verder door tot interdisciplinaire kunstlessen.’

Cindy van Groesen: ‘We hebben veel geleerd van de pilots en goed met de scholen geëvalueerd. Zo merkten we in de praktijk onder andere dat een vast gezicht voor de klas echt meerwaarde heeft. Dus er staat straks een basisdocent kunst voor de klas. Dit kan bijvoorbeeld een muziekdocent zijn of een theaterdocent. Achter de schermen vindt een scholingstraject van deze muziek- of theaterdocent plaats, zodat die wordt getransformeerd tot kunstvakdocent. En we horen ook dat de groepsleerkrachten geïnspireerd raken en zelf meer aan kunst gaan doen met de klas. Daarom moet de leerkracht ook altijd aanwezig zijn en meedoen met de kunstles.’

Cindy vervolgt: ‘Om de verschillende disciplines geleidelijk te integreren kiezen de scholen komend schooljaar een basisdiscipline. Vanaf die basis integreren we de andere disciplines en zo komen de kinderen in 30 structurele lessen met alle kunsten in aanraking. Alle scholen hebben voor het schooljaar 2019-2020 als basisdiscipline voor muziek gekozen.’

In 2017 is in gemeente Meierijstad op initiatief van Phoenix Cultuur de CHV Academy, Circle of Talent gestart. CHV Academy ziet kunst en cultuur als onmisbaar voor kinderen en jongeren. In de Circle of Talent kunnen kinderen en jongeren zich ontwikkelen van de breedtekunst (in het primair en voortgezet onderwijs) via talentklassen in de vrije tijd, naar de topkunst ((kunst)vakopleidingen).

In het primair onderwijs richt CHV Academy zich in eerste instantie op groep 4, 5 en 6, waarbij leerlingen structureel kunstonderwijs krijgen van een kunstprofessional om hun creatieve vermogen en talenten te ontwikkelen. Daarnaast biedt CHV Academy bijscholing op maat voor kunstprofessionals en groepsleerkrachten in de vorm van co-teaching.

Bijzonder aan de CHV Academy is de sterke koppeling met het bedrijfsleven en de goede samenwerking met de gemeente. Marc van Kessel, coördinator CHV Academy: ‘Samenwerken en gewoon doen is de kracht van het succes.’

Financiering: gemeente en bedrijven

Erik Tausch: ‘De financiering van CHV Academy is tot en met 2021 gegarandeerd. We hebben als gemeente een hoge ambitie wat betreft kunst en cultuur, ze vormen een belangrijke pijler in de ontwikkeling van de gemeente Meierijstad. Ook een groot deel van het bedrijfsleven in Meierijstad vindt kunst en cultuur belangrijk. Dat versterkt elkaar enorm en vergroot de kans op financiële middelen. CHV Academy is een uniek project en daar wil de gemeente graag aan blijven bijdragen.’

Marc: ‘CHV Academy werkt nu samen met zo’n 15-16 bedrijven. Bedrijven die vanaf het begin meedoen, dus toen er eigenlijk nog niets was, worden alleen maar enthousiaster en verhogen hun budgetten. Sommige bedrijven zijn zelfs zo enthousiast dat ze muziekprojecten voor hun eigen personeel organiseren. Ze investeren hiermee in de talentontwikkeling van kinderen en jongeren, in hun collega’s van de toekomst en in een bruisend cultureel leven in de gemeenschap waarin zij werken. De banen van de toekomst eisen competenties die je nu niet leert, maar waar je wel mee uit de voeten kunt als je creativiteit goed is ontwikkeld. Met structureel kunstonderwijs ontwikkel je juist die competenties. De gedachte vanuit het bedrijfsleven is dat er 24 uur in een dag zitten. Daarvan slaap je 8 uur, werk je 8 uur en de overige 8 uur zijn belangrijk voor het functioneren van de andere 16 uur. Dat is een gezamenlijke verantwoordelijkheid.’

Deze good practice vertalen naar jouw regio? We denken graag eens met je mee.

Andere samenwerkingen

Cindy: ‘Naast het bedrijfsleven, werken we ook nauw samen met muziekverenigingen. Zij verzorgen in elk leerjaar twee lessen. De verenigingen hebben veel instrumenten en dat geeft ander soort muzieklessen. De invulling van de lessen is dan ook iedere keer verschillend. Zowel de muziekdocent als de verenigingen zijn blij met deze samenwerking, dus dat is echt een win-winsituatie.’

Marc: ‘Het is ook mooi om te zien dat conservatoria steeds meer beseffen dat zij een belangrijke rol spelen. Studenten Docent Muziek zijn al goed, maar worden ook steeds beter en zijn in de toekomst breder opgeleid.’

Zichtbaarheid

Marc: ‘Voor het voortbestaan van CHV Academy is het nu het meest van belang dat we kunnen laten zien dat het werkt.’ Erik: ‘Natuurlijk is er geld nodig, maar dat is het niet alleen. Wat CHV Academy goed doet is dat ze zichtbaar zijn in alle dertien kernen van de gemeente. Hierdoor ontstaat er draagvlak vanuit de samenleving, maar ook vanuit de politiek. Dit krijgen wij bij de gemeente weer terug. We zijn laagdrempelig gestart, waarbij de scholen gratis mee konden doen. Komend schooljaar gaan we met de scholen in overleg over een gezamenlijke investering.’ Cindy vult aan: ‘Door de zichtbaarheid zijn ook steeds meer ouders betrokken. Het is belangrijk hen bij het project te betrekken zodat ze het proces meemaken en ervaren dat het geen prestatieding is. Daarnaast moeten de kunstlessen onmisbaar worden in de scholen zodat ook de scholen inzien hoe belangrijk structureel kunstonderwijs is en zelf hierin gaan investeren.’

Effect van CHV Academy

Marc: ‘Het mooiste compliment kreeg ik afgelopen maand van een directeur. Een externe partij kwam op zijn school een workshop geven en zei in de pauze tegen hem: “Wat is er op deze school aan de hand? Iedereen doet mee!” Door CHV Academy zijn de kinderen gewend actief mee te doen met alle kunstlessen, dat is een van de mooie resultaten. Ook groeit bijvoorbeeld het kerstkoor van 5 naar 50 kinderen en melden kinderen zich veel eerder in het jaar aan voor muzieklessen.’

Erik: ‘De gemeente wil natuurlijk resultaat zien, maar het effect is moeilijk te toetsen. Het zou mooi zijn als we kunnen zeggen dat muziekverenigingen meer leden krijgen, maar misschien zien we het resultaat pas over 20 jaar: de creatieve volwassene.’

Marc: ‘Het is een creatief ontwikkelingsproces dat je inderdaad misschien pas later ziet. Kinderen worden al op de basisschool geïnspireerd om in de vrije tijd op dans-, muziek, theater- of beeldende les te gaan. Er is vervolgens een groot en divers aanbod in Meierijstad waar de kinderen terecht kunnen.’ Cindy beaamt dit: ‘En het gaat er niet om dat iemand een instrument leert bespelen, maar het gaat om het gehele creatieve proces. In de klas zijn de doelen ook veel meer gericht op die creatieve ontwikkeling dan op bijvoorbeeld notenleer.’

‘Een creatief vak beoordelen is lastig. Geluk is namelijk moeilijk te toetsen. We willen gewoon dat kinderen een mooi vak krijgen, er gelukkig van worden en de mogelijkheid krijgen om een talent te ontdekken’ aldus Marc.

“Als je een goed vestigings- en woonklimaat wil bieden, dan zijn voorzieningen in de kunst- en cultuursector heel belangrijk.” - Erik Tausch en Arno van Alebeek, beleidsmedewerkers Cultuur in Meierijstad

Erik en Arno (beleidsmedewerkers Cultuur in Meierijstad): ‘Wij vinden dat alle schoolkinderen recht hebben op gelijke kansen en op een creatieve ontwikkeling. Als je een goed vestigings- en woonklimaat wil bieden, dan zijn voorzieningen in de kunst- en cultuursector heel belangrijk. Toen CHV Academy bij ons kwam praten, had zij al substantiële financiële steun van verschillende partijen in het bedrijfsleven. Dat wekte vertrouwen.

Een initiatief als dit kan alleen maar succesvol zijn als het voortkomt uit meerdere partijen die het ondersteunen, meebetalen en vertrouwen tonen. Je moet het met elkaar doen, dan is zo’n initiatief veel duurzamer. En daarbij was het ook belangrijk dat het brede aanbod van de CHV Academy onderscheidend is, voor alle kinderen toegankelijk is en iets toevoegt aan het bestaande cultuureducatieve aanbod.’

Olievlek: coöperatie met andere regio’s

In februari 2019 zijn vijf kunstencentra in Brabant aangehaakt om hun eigen Circle of Talent op te zetten. Vanuit Meierijstad is CHV Academy de aanjager van deze samenwerking. Marc: ‘De aangesloten vier kunstencentra in Eindhoven, Roosendaal, Waalwijk en Gemert-Bakel omarmen de filosofie en gaan een Circle of Talent bouwen voor hun eigen gemeenschap. Omdat iedere regio anders is, is overal maatwerk nodig. Alleen dat werkt.’

Cindy: ‘In de Brabantse coöperatie worden kennis en ervaring gedeeld met de anderen. We kijken welke stappen er zijn gezet zodat niemand het wiel opnieuw hoeft uit te vinden. Je merkt dat het valt of staat met de intrinsieke motivatie en daarbij is de relatie met de gemeente en het bedrijfsleven heel belangrijk.’

Toekomst

Erik: ‘De gemeente is voor verbreding van de kunstlessen. Dus naast de focus op muziek ook extra aandacht voor alle kunstdisciplines, waarmee ook draagvlak bij beleidsbepalers wordt gecreëerd. Dit is belangrijk om de financiële steun ook na 2021 voort te kunnen zetten.’

Cindy: ‘Het team ontwikkelt zich steeds meer en er heerst een goed klimaat waardoor samenwerking optimaal is. Muziekdocenten staan open om andere disciplines op zich te nemen en de muzieklessen langzaam tot kunstlessen te transformeren. Er moeten lessen ontstaan waardoor niet meer te definiëren is welke les het is. Een soort prikkel- of inspiratieles.’ Marc: ‘Een speerpunt van ons is dat je een aantal uur per week gelukkig moet kunnen zijn. Met de kunstlessen van CHV Academy in het primair onderwijs willen we bereiken dat kinderen met dans, muziek, beeldende kunst of theater kunnen laten zien of horen hoe zij zich voelen.’

‘Blij dat cultuureducatie een kwaliteitsimpuls krijgt op onze scholen’

Berry Tomas, bestuursvoorzitter van de Skipov-basisscholen in de gemeente Veghel-Meierijstad:
‘Als Skipov vinden we cultuureducatie ontzettend belangrijk. Als je kijkt naar wat onze kinderen in de toekomst nodig hebben, gaat het tenslotte vooral om creativiteit, samenwerken en een onderzoekende houding. Tegelijkertijd zien we dat budget, ruimte en tijd voor cultuureducatie beperkt zijn. Daarom zijn we blij dat door de CHV Academy cultuureducatie nu een kwalitatieve impuls krijgt op onze scholen. Daarbij is steun vanuit het bedrijfsleven wel noodzakelijk: we zouden projecten als deze nooit volledig zelf vanuit de scholen kunnen realiseren.’

Vakleerkrachten als coaches
Berry: ‘We zijn er erg positief over dat er structureel vakdocenten muziek ingezet worden. Het geeft de groepsleerkrachten de kans om met professionals te gaan werken. Zo kunnen zij beter kennismaken met muziek. Deze samenwerking komt de kwaliteit van het muziekonderwijs ten goede. Vergelijkbaar met de gymlessen, waar we het wegvallen van vakdocenten ook hebben opgelost door een bovenschoolse coach in te zetten: het werkt goed als een vakdocent zo nu en dan de leerkrachten tijdens de les komt coachen.’