Het is voorjaarsvakantie. Wat doe je dan? Je spreekt af met vrienden om weer eens lekker te gaan lunchen. In mijn geval vrienden waarmee ik dezelfde passies deel: muziek, onderwijs of een combinatie daarvan. Ik weet dat het raar gedrag is en hoor sommige mensen al denken: “Man, get a life!”, maar het is wat het is.
Gister bracht ik een bezoek aan Het Muziekgebouw aan ’t IJ in Amsterdam om te gaan lunchen met Anouk Diepenbroek, het bevlogen hoofd van de afdeling educatie met een heel interessant project in haar portefeuille: het SoundLAB. Doordat ik iets te vroeg was en er een groep kinderen onder leiding van workshopleiders aan het werk was, had ik de gelegenheid het SoundLAB in bedrijf te zien.
Volwaardige componisten
“Wat is het SoundLAB,” zal u misschien denken? Het SoundLAB is een zaal in het Muziekgebouw waarin een collectie experimentele instrumenten staat opgesteld waarmee kinderen en jongeren onder leiding van ervaren workshopleiders muziek componeren die ze aan het eind van de workshop aan elkaar presenteren. In totaal beschikt het SoundLAB over zo’n honderd instrumenten, zoals de MODi, Dato, rolltone en de hothand. Het worden er nog meer! Het mooie van het SoundLAB is niet alleen dat er een enorme verzameling eigentijdse, vreemde en bijzondere muziekinstrumenten is samengebracht, maar dat kinderen en jongeren in het SoundLAB als volwaardige componisten worden beschouwd.
Er is echter nog iets waarom ik het SoundLAB interessant vind. In november schreef ik een column voor Méér Muziek in de Klas waarin ik ervoor pleitte om niet alleen méér, maar vooral ook slímmer met muziek in de klas om te gaan; door muziek ook in samenhang met andere vak- en vormingsgebieden aan te bieden.
Onderzoekers in de dop
De afgelopen jaren is er veel aandacht geweest voor Wetenschap en Technologie in het basisonderwijs. Hoewel de focus van Wetenschap en Technologie lange tijd vooral op bètatechniek heeft gelegen, gaat het nu vooral om ‘Onderzoekend en Ontwerpend Leren’. Kinderen – hoe jong ook – zijn onderzoekers in de dop. In plaats van het traditioneel overdragen van kennis laten veel scholen kinderen al op allerlei vlakken zelf onderzoekjes uitvoeren. Bij ontwerpend leren ontwerpen kinderen oplossingen voor geconstateerde problemen of behoeftes. Ze maken daarbij gebruik van een ontwerpcyclus waarbij ze de volgende stappen doorlopen: Problemen constateren – verkennen – ontwerpvoorstel maken – prototype maken – testen en bijstellen – communiceren – verdiepen/verbreden. Terminologie die voortkomt uit de technieksector.
Bij componeren gaat het ook om het ontwerpen van oplossingen voor geconstateerde problemen of behoeftes, echter om muzikale problemen en de behoefte aan nieuwe interessante muziek. In het kader van Wetenschap en Technologie kunnen leerkrachten dus ook componeren als activiteit inzetten. Een activiteit die – zo heeft onderzoek uitgewezen – voor veel kinderen betekenisvol is en 21st Century Skills als creativiteit, kritisch denken en samenwerken stimuleert.
Op naar muziekonderwijs dat kinderen uitdaagt zelf op onderzoek uit te gaan en kinderen stimuleert zelf muziek te componeren! Voor wie zich hier (nog) geen voorstelling van kan maken: breng eens een bezoek aan het SoundLAB. U komt net als ik vast en zeker geïnspireerd thuis.
Dr. Michel Hogenes is docent aan de pabo van De Haagse Hogeschool en de opleiding Docent Muziek en de Master Kunsteducatie van Codarts. Daarnaast is hij voorzitter van Gehrels Muziekeducatie. Bekijk hier het profiel van Michel Hogenes.
