Wat voor soort school is basisschool de Twijn?
De Twijn is een cluster 3 school voor leerlingen met een lichamelijk, verstandelijke en of een (ernstige) meervoudige beperking van 4 tot 12 jaar die Zeer Moeilijk Leren. Op de pagina van de Twijn vind je een introductiefilm waarin ook de creatieve vakken benoemd worden. https://detwijn.nl/
Wat is je rol binnen het muziekonderwijs op de Twijn?
Ria is ICC’er en groepsleerkracht op het SO van OC de Twijn. Ria haar talenten liggen niet op het muzikale vlak maar ze is zich bewust van de effecten van muziekonderwijs op leerlingen en vindt het belangrijk dat de leerlingenmuziekonderwijs krijgen. Bij het geven van muziek is het niet zozeer mijn talenten die me in de weg zitten maar het gevoel wat ik erbij heb. Ik moet mezelf over de drempel helpen en doe dan alsof evenveel talent heb als een popster. Op die manier kan ik meer bevrijdend mijn muzieklessen geven.
Wat is de status van het muziekonderwijs op de Twijn?
Het muziekonderwijs is een vast onderdeel van het rooster, de lessen worden zowel gegeven door muziekdocenten als groepsleerkrachten. Het MT van de Twijn wil er naar toewerken om een vaste muziekdocent in loondienst te krijgen dit is afhankelijk van het financiële plaatje. Het belang zien ze in dus de wil is er! De kinderen krijgen om de week muziekles via de muziekschool en groepsleerkrachten maken elke dag muziek met de kinderen. Door muziek worden kinderen rustig, mogen ze uitbundig zijn en gaan ze over drempels heen. De Muzerie/ ZZP-ers hebben ook een project 'Hoor eens wat ik kan', uitgevoerd op de Twijn.
Hoe is het muziekonderwijs begonnen op de Twijn?
Door de subsidieregeling ‘Kinderen maken Muziek’ heeft het muziek onderwijs op OC de Twijn een boost gekregen, middels het project “Hoor eens wat ik kan”. Vanuit Stadkamer (toen nog Muzerie) zijn ze in contact gekomen met zzp’ers die instrumentale lessen organiseerde. Het aanbod is in de loopt van de jaren iets veranderd en zo zijn we via Stadkamer in contact gekomen met een muziekschool die nu de lessen organiseert.
Welke tip kun je een muziekschool of een culturele instelling die aanbod wil creëren meegeven over het werken met kinderen op de Twijn?
Ga de uitdaging aan vanuit verwondering en nieuwsgierigheid en kijk oordeel loos en geniet. Maar kijk ook kritisch naar je eigen kunnen en mogelijkheden, onze leerlingen vragen andere en meer dingen van jezelf dan kinderen uit het reguliere onderwijs. Door het kijken naar mogelijkheden en denken in oplossingen laten we de beperkingen van de leerlingen minder op de voorgrond treden. Hoe ‘speel’ je met de kinderen mee? Laat je waardering zien en laat je ze ervaren dat muziek fijn is.
Wat vinden kinderen op het speciaal onderwijs lastiger dan op het regulier onderwijs?
Onze leerlingen hebben net zoals elk kind hun eigen wensen en verlangens. In het lesgeven aan de leerlingen zul je merken dat veel leerlingen een vertraagde informatieverwerking hebben. Dit heeft invoelt op de lessen die gegeven worden. Bijvoorbeeld het tegelijk in de maat klappen is lastig, het duurt langer voordat er reactie komt en die komt ook niet bij iedereen tegelijk. Hier moet je dan als muziekdocent het strak in de maat klappen los durven laten en kunnen kijken naar en genieten van wat de les met de leerlingen doet.
Het kan ook lastig zijn om het juiste niveau te bepalen omdat kalenderleeftijd, sociaal- emotionele ontwikkeling en belevingsniveau niet met elkaar overeenkomen. Wanneer je hier de plank misslaat zie je dat gelijk terug in de betrokkenheid van de leerlingen en staat gedrag voorop in plaats van het beleven en genieten van de muziek. Op dit moment hebben we een muziekdocent die vrij aan het musiceren is en een rap aan het maken is met de leerlingen. In dit proces zien we zowel de leerlingen als de muziekdocent genieten. Er wordt tijdens de lessen voortdurend een áppel gedaan op je creativiteit als muziekdocent in het praktische lesgeven, meebewegen met de leerlingen, hen stimuleren en begrenzen.
Welke samenwerkingen zoekt de school met andere partijen om het muziekonderwijs naar een hoger plan te tillen?
Als School hebben we een academische droom waarin we de volgende vraag willen onderzoeken: 'Hoe kunnen we optimaal gebruik maken van de effecten van muziekonderwijs t.a.v. hun ontwikkeling op cognitief en sociaal emotioneel gebied?' Waarbij voor onze leerlingen de prikkelverwerking een essentieel onderdeel is van mogelijkheden om te komen tot leren. Kunnen we muziek gebruiken als middel om de prikkels beter te reguleren?” Met de wetenschapper Arthur Jaschke zijn we aan het ontwikkelen op welke manier we muziek nog meer in kunnen zetten op school. Samen via ArtEZ heeft de school de verbinding gelegd. Nu staan we voor de uitdaging hoe motiveren we studenten om stage te lopen binnen het speciaal onderwijs? Hoe kunnen we dit op gaan pakken? Hiervoor hebben wij een contacten de Lyndesteyn school in Beetserzwaag.
Wat maakt muziekonderwijs in het speciaal onderwijs volgens jou anders dan in het regulier onderwijs?
In de basis is het onderwijs hetzelfde alleen in het speciaal onderwijs hebben leerlingen andere of meer beperkingen en moeten wij en de leerlingen leren omgaan om die beperkingen en hun mogelijkheden te leren zien en ontdekken. Als muziekdocent of groepsleerkracht mag je daarin meer dingen loslaten, maar ben je ook opzoek naar mogelijkheden en kansen. Als school voor speciaal onderwijs willen wij zorgen dat kinderen muziek kunnen maken, genieten en muziek beleven, los van alle beperkingen die er zijn.
Hoe draagt structureel muziekonderwijs volgens jou concreet bij aan kansengelijkheid en talentontwikkeling?
Talentontwikkeling binnen speciaal onderwijs ligt voorop. Eerst heb je talent en daarna volgt kansengelijkheid. De talenten kunnen laten zien binnen het muziekonderwijs vinden wij belangrijk. Kansengelijkheid zie in de mogelijkheden die de omgeving schept. Geef je het kind de mogelijkheid om mee te doen met het orkest? Een kind op onze school mocht de cello ontdekken tijdens de muziekles. Zij wilde graag door en heeft het geluk dat zij een muzikale familie heeft waardoor zij privé cello les heeft mogen krijgen. Vanuit de privé les is zij terecht gekomen bij het Brittenorkest. Ik vind dat we moeten kijken waar kansen liggen en vandaaruit mogelijkheden creëren.
Wat zijn daarvoor essentiële randvoorwaarden c.q. succesfactoren?
In het verhaal van het meisje met de cello is het gezin een voorwaarden voor succes. Je wil dat het binnen elke gezinssituatie mogelijk kan zijn. Bij muziekles op of naschool is een van de eerste voorwaarden rekening houdend met het vraagstuk vervoer. De Twijn bekijkt de mogelijkheden van muziekles tijdens de reguliere schooltijden. Hierin maken we de afweging voor getalenteerder kinderen wanneer kan het binnen het schoolprogramma of op een andere manier.
Hoe draagt structureel muziekonderwijs volgens jou concreet bij aan maatschappelijke inclusie van kinderen uit het speciaal onderwijs?
Leerlingen laten ervaren en meedoen op alle terreinen, met en binnen de mogelijkheden die ze hebben. Hen voorbereiden op een betekenisvolle plek in de samenleving gebaseerd op een reëele zelfbeeld waarin ze zich bewust zijn van hun eigen kennen en kunnen. Structureel muziekonderwijs draagtonderandere bij aan de persoonlijke ontwikkeling van de leerling. We willen wel maatschappelijke inclusie maar voor volwaardige inclusie is loop je in de praktijk nog tegen hinderenissen in de maatschappij aan.
Wat kun je als muziekschool doen voor kinderen van het speciaal onderwijs?
De muziekschool in Zwolle regelt muzieklessen op maat. Ga in je aanbod goed kijken wat kunt aanbieden. Ga na welke docenten durven los te laten en kijk naar de talenten die de kinderen hebben vanuit de beleving van de kinderen. Samen met de kinderen zoek je naar mogelijkheden. In groepen zou kunnen, voorkeur heeft kleine groepjes van twee max. 3 kinderen. Het muziekonderwijs vraagt individuele aandacht. Te lang wachten met grotere groep is lastig voor deze kinderen.
Wat betekent muziekonderwijs in voor de samenwerking tussen speciale en reguliere scholen?
De Twijn heeft een keer samen met de buurschool een voorstelling gedaan. Kinderen van de Twijn presenteerde zich voor de reguliere school. In 2023 gaan we vanuit de MuziekTafel in Zwolle bekijken wat de mogelijkheden zijn om aan te sluiten bij de “Doe Maar Mee Band”. Het ontdekken dat het niet alleen maar kinderen met rolstoelen zijn, of alleen maar hard schreeuwende kinderen maar dat andere kinderen ook zien dat deze kinderen muziek kunnen maken. Leren van elkaars ervaring vinden wij belangrijk.
In hoeverre is een gespecialiseerde muziekdocent van belang voor het muziekonderwijs in het speciaal onderwijs?
Zoals ik hierboven beschrijf is het van belang om te los te durven laten maar ook om het kunnen omgaan met de ondersteuningsbehoefte van de kinderen. Het duurt even voordat je vraag land. Of herkennen dat deze leerling frustratie heeft. In contact blijven met de leerling en de leerkracht met de groep is het allerbelangrijkste.
Wat betekent dit voor de rol van groepsleerkrachten op het gebied van muziekonderwijs in het speciaal onderwijs?
Muziekles is voor veel leerkrachten lastig om te geven. Ook al ben je zelf niet muzikaal je moet/mag de leerlingen verblijden met je enthousiasme door zelf over je eigen schroom heen te stappen maak je leerlingen ook enthousiast. Je moet jezelf durven tonen. Ik heb een keer gehad dat een leerling een hand voor mijn mond hield en zei “stop met zingen”. Hier heb ik samen met mijn collega vreselijk om gelachen en weer “vol” vertrouwen de muziekles gaan geven.
Hoe ziet de muzikale ontwikkeling van kinderen eruit nadat ze het speciaal onderwijs hebben verlaten, zoals richting dagbesteding, arbeidsmarkt of een vorm van vervolgonderwijs?
Ik hoop dat de kinderen heel veel muziek, gehoord en ervaren hebben en hebben leren genieten van verschillende muziek en hun eigen talenten op muzikaal gebied ontdekt hebben.