Uitkomsten Dag van het MuziekopleidersAkkoord op 4 oktober

Over de Dag van het MuziekopleidersAkkoord

4 oktober was een dag vol inhoudelijke sessies, workshops en momenten om met elkaar in gesprek te gaan, van elkaar te leren en kennis uit te wisselen. En daarna natuurlijk met praktische en concrete handvatten naar huis te gaan.

Ook ondertekenden alle bacheloropleidingen Docent Dans het DansopleidersAkkoord, dansant onthuld door een optreden van ISH Dance Collective. Doel van het Akkoord is er om ervoor te zorgen dat er meer toekomstige docenten worden opgeleid om dansonderwijs te geven en dans zo breder toegankelijk wordt voor alle leerlingen.

Scrol verder voor een verslag van de verschillende programmaonderdelen, concrete actiepunten, gratis lesmaterialen en meer.

Meet weten over het DansopleidersAkkoord? Klik hier!

Studentenbootcamp

De studentenbootcamp was speciaal ontworpen voor en door studenten. De workshops hadden als doel pabo- en conservatoriumstudenten samen te brengen om door ontmoeting van elkaar te leren, samen te werken en elkaar te inspireren. Nieuw dit jaar was dat er ook mbo-studenten van de opleidingen Pedagogisch Medewerker en Onderwijsassistent aanwezig waren.

Get social met Meester Stefan!

Door: Stefan Oldemenger - Leerkracht & TikTok-creator
152.5KVolgers op TikTok, 18,3K volgers op Instagram

Steeds vaker zetten leerkrachten social media kanalen zoals TikTok en Instagram in om tips en trucs voor (muziek)lessen te delen met anderen. Daarnaast is het creëren van de video's samen met leerlingen ook gewoon een leuke, creatieve activiteit!

Maar hoe combineer je sociale media met het onderwijs? Op 4 oktober gaf Meester Stefan hiervoor een aantal handige tips. Zoals:

Maak en creëer content die jij leuk vindt om te maken, zoals uitlegvideo’s of dansfilmpjes met je leerlingen.
Probeer uniek te blijven en op te vallen. Er zijn genoeg leerkrachten op sociale media die misschien al dezelfde content maken.
Ga in overleg met de school, ouders en kinderen over AVG (wie mogen wel en niet op beeld). En betrek leerlingen die niet op beeld mogen toch bij het proces. Geef ze bijvoorbeeld de taak om te filmen of scripts te schrijven.

Na de workshop door Meester Stefan maakten de studenten vol enthousiasme eigen TikToks waarin muziekonderwijs centraal stond. Ze omschreven de workshop als interessant, actief, sociaal en “echt van deze tijd” en verlieten de ruimte vol nieuwe inspiratie.

Dit Dat Dans

Door: Sally Dansgezelschap Maastricht

Deze workshop werd twee keer gegeven en was beide keren drukbezocht. Bij aanvang vertelden veel studenten dat ze weinig hebben met dans en zich wat ongemakkelijk voelden, maar toch nieuwsgierig waren. Na een moderne dans waarin twee dansers non-verbaal een verhaal vertelden gingen de studenten zelf de dansvloer op. Via gerichte opdrachten en vrije bewegingen ontdekten ze hoe je zelf met beweging een verhaal kunt vertellen en ruimte kunt creëren voor emoties. De meest kritische student eindigde zelfs in een handstand op de dansvloer.

De reacties tijdens de nabespreking waren enthousiast; de meeste deelnemers verwachtten niet met zulke makkelijke oefeningen zoveel leuks te kunnen doen. Ook was het een eyeopener dat het niet per se om dansen hoeft te gaan:

“De focus op lichaamstaal is veel breder inzetbaar dan alleen voor dans.”

De deelnemers nemen hun nieuwe ervaringen mee naar hun lessen en stages:

“Deze opdracht kan ik zelf ook vrij makkelijk toepassen met mijn klas, als les of als tussendoortje. Ik heb na de workshop het gevoel dat ik dans en beweging met meer kennis en ervaring kan inzetten.”

Bon Dia Goeiemorgen

Door: Manon, Karlijn en Noortje

Studenten Manon (KPZ), Karlijn (VIAA) en Noortje (ArtEZ Zwolle) vertelden tijdens deze workshop over hun ervaringen tijdens de studiereis naar het Caribische deel van Nederland in 2022. Tijdens de studiereis gaven ze samen met meerdere studenten workshops aan Antilliaanse leerkrachten en studenten, met Antilliaanse kinderliederen uit de tweetalige liedbundel Bon Dia Goeiemorgen. Deze workshop gaven ze nu aan hun medestudenten, zodat zij konden kennismaken met muziek uit het Caribische deel van ons land. Het lesmateriaal wat ze hiervoor ontwikkelden is voor iedereen gratis beschikbaar.

“Curaçao en de andere Caribische eilanden zijn verbonden met ons. Ik vind het heel mooi om die verbinding te zien en ik denk dat het belangrijk is om dat nog meer op te zoeken.”

Download het lesmateriaal

Zet de toon in het speciaal onderwijs

Door: Iris Steiner – Toonzetters

In deze sessie verdiepten studenten zich in het geven van muziekles binnen de verschillende clusters van het speciaal onderwijs. Studenten leerden hoe kinderen met bijvoorbeeld een fysieke, auditieve of visuele uitdaging een muzikale ervaring kunnen beleven. Hierbij kregen zij handvatten door gebruik te maken van verschillende zintuigen in de muziekles. Niet alleen werd de theorie behandeld, ook kwamen er mooie praktijkvoorbeelden aan bod waar de studenten direct mee aan de slag kunnen. Tot slot kregen zij een introductie van ChordBuddy: een hulpstuk voor op de gitaar waarmee je direct al 4 akkoorden (C – D – G – Em) kunt spelen. De studenten gingen met een rugzak vol (nieuwe) kennis en praktische lesideeën de deur uit.

Samen aan de slag: ontmoetingsprogramma

Naast de workshops speciaal voor studenten waren er ook sessies waar studenten en onderwijsprofessionals samen aan de slag gingen. In beide groepen bestond een grote wens om met elkaar in gesprek te gaan, samen aan casussen te werken en op die manier beter inzicht te krijgen in elkaars perspectieven.

1, 2, 3 (speel een) harmonie!

Door: Mear Mei Muzyk

Tijdens deze workshop vormden alle deelnemers samen een harmonieorkest. Iedereen speelde een instrument, ook deelnemers die dat nog nooit hadden gedaan. De gezamenlijke ervaring van iets nieuws leren, samenwerken, en uiteindelijk een muziekstuk samen kunnen spelen gaf veel energie en een gevoel van saamhorigheid en plezier.

Samen opleiden, samen sterk

Door: Claudia Lammerding & Frans Koevoets

Deze sessie vond twee keer plaats in verschillende samenstellingen van opleiders, studenten en partners. Zij gingen met elkaar in gesprek over samen opleiden. Fontys Hogeschool Kind en Educatie werkt nauw samen met omringende scholen in het Partnerschap Opleiden in de School (POS) en deze samenwerking diende als voorbeeld om het gesprek aan te wakkeren.

In kleine groepjes dachten deelnemers na over de vraag hoe we de samenwerking versterken en onze ontwikkelkracht in kunnen zetten om de kwaliteit in het samen opleiden te waarborgen. Dit alles met betrekking tot muziek- en kunstonderwijs. Zowel studenten als docenten vonden het zeer waardevol om hierover te spreken omdat het zorgde voor verschillenden perspectieven.

Een aantal uitkomsten:

Appèl aan iedereen: geef studenten de mogelijkheid om te oefenen.
Praat er niet één dag over, maar continu. Er is dapperheid nodig om dingen in gang te zetten, en het gesprek is nodig om kleine stapjes te kunnen gaan zetten.
Creëer als opleidingsschool samen met het opleidingsinstituut bewustwording bij groepsleerkrachten. Je wil hen enthousiast krijgen voor muziek- en kunstonderwijs wanneer een student les komt geven. Doe dit samen en in gelijkwaardigheid.
Wat heb je nodig om die bewustwording te creëren en aan de slag te gaan? Idee: richt een overlegstructuur in zodat de juiste actoren korte lijntjes hebben.

Fascinatie voor vakintegratie

Door: Benno Spieker & Johan Sterken

Tijdens deze actieve workshop gingen deelnemers aan de slag met het toepassen van vakintegratie. Na een korte toelichting werkte men in groepjes aan lesplannen voor muziek en geschiedenis, en voor muziek en aardrijkskunde. Hierbij gebruikten de deelnemers informatie uit de Kennisclips Vakintegratie. De kennisclips introduceren verschillende niveaus van integratie (door programmamanager en consultant Rens Gresnigt) die je kunt toepassen op vakken. Ze zijn een resultaat van de werkgroep vakintegratie vanuit het MuziekopleidersAkkoord.

De lesresultaten van de twee rondes zijn te vinden in dit document. De kennisclips en het bijbehorende lesmateriaal zijn op 4 oktober gelanceerd en voor iedereen gratis toegankelijk.

Naar de kennisclips

Tell your story

Door: Vocal Statements

In deze workshop stond het maken van verbinding met anderen centraal. Door verbinding te zoeken in een groep, of een klas creëer je een veilige omgeving waarbinnen kinderen en jongeren hun eigen (creatieve) stem kunnen en durven ontwikkelen. Vocal Statements ging hiermee aan de slag met de deelnemers.

Het voorstelrondje was meteen de eerste werkvorm waarbij deelnemers elkaar vertelden over hun naam en wat die betekent. Want, hoe je je voorstelt en presenteert laat een bepalende indruk achter. Door deze aandacht voor de individuen in de groep ontstond er meteen meer bewustzijn over het belang van de dynamiek in een groep, en dus ook in een klas.

De volgende werkvorm was bedoeld om de groepsdynamiek verder te stimuleren. Deelnemers gingen staan als een vraag op hen van toepassing was. Van oppervlakkige vragen zoals ‘wie sport er twee keer per week’ ontwikkelde het naar meer diepgaande vragen zoals ‘wie heeft er de afgelopen twee weken gehuild’ waardoor de deelnemers in korte tijd verbinding vonden met de tot dan toe onbekende mensen om zich heen. De workshopleiders gaven nog meer tips voor werkvormen om verbinding in een groep te maken en stimuleerden de deelnemers om hier zelf mee aan de slag te gaan.

Programma voor onderwijsprofessionals & partners

Twee sessies waren speciaal voor onderwijsprofessionals en de partners van het MuziekopleidersAkkoord. Gedurende de sessies werden een aantal actuele thema’s en onderwerpen besproken in groter verband dan alleen de eigen opleiding en reguliere partneropleidingen.

Good practices: het lerarentekort tegengaan

Onder leiding van: Bernard Teunis, manager actualisatie curriculum bij SLO

Deze sessie vond twee rondes plaats in verschillende samenstellingen. Op basis van voorbeelden uit de praktijk bespraken deelnemers met elkaar hoe we vanuit het kunstonderwijs een bijdrage kunnen leveren aan oplossingen voor het lerarentekort, en welke kansen we nog kunnen benutten. Een paar voorbeelden die voorbijkwamen:

Het pabo-kunstentraject van Fontys Hogeschool in de vorm van bicertificering. Studenten kunnen binnen 5 jaar een pabobevoegdheid en kunstvakdocentbevoegdheid halen voor muziek of beeldend.
De pilot van KCR, SKVR en Thomas More Hogeschool in het kader van anders organiseren.
De minor van Codarts en SKVR waar studenten Docent Dans en Docent Muziek samen voor de klas staan.
De post-hbo van het Conservatorium van Amsterdam waar hoofdvakstudenten een versneld Docent-muziek traject kunnen volgen.

Deelnemers waren blij met de nieuwe inzichten in wat er al gebeurt op verschillende plekken in het land en nemen dit mee om zelf (opnieuw) te kijken naar waar ze al invloed op hebben en waar ze dit kunnen uitoefenen, waaronder:

Het onderwijs nauwer betrekken bij gesprekken en initiatieven.
Verbinding zoeken met lokale culturele instellingen.
Alumni (zowel stille reserve als actieve docenten) bereiken en blijven nascholen.
Aansluiting zoeken bij regionale initiatieven van onderwijs en gemeenten die zich buigen over het lerarentekort, zoals bijvoorbeeld Utrecht Leert.

De ultieme Caribisch-Nederlandse uitwisseling

Onder leiding van: Milouska Meulens

De lerarenopleidingen voor het basisonderwijs in Aruba, Bonaire, Curaçao en Sint Maarten zijn partner van het MuziekopleidersAkkoord en waren op deze dag voor het eerst vertegenwoordigd. Onder leiding van moderator Milouska Meulens, afkomstig uit Curaçao en betrokken bij de stichting WeConnect, deelden de Caribische collega-opleidingen tijdens deze sessie wat zij al doen op het gebied van muziekonderwijs en wat hun ambities voor de toekomst zijn. Vervolgens ging het gesprek over hoe de samenwerking tussen de Caribische en Nederlandse opleidingen versterkt kan worden, zodat er over en weer van elkaar geleerd kan worden.

Op de Caribische eilanden speelt dat leerkrachten veel handelingsverlegenheid voelen om met muziek in de klas aan de slag te gaan, ondanks de muzikaliteit die veel mensen in zich hebben. Er is dus behoefte aan meer scholing. Zowel tijdens de studie als in de vorm van nascholing. Een Caribische vakspecialisatie zou hierin kunnen voorzien. Een Caribische muziekmethode, toegespitst op de cultuur en het onderwijs van elk eiland, met een doorgaande leerlijn zou ook een goede stap zijn. Daarnaast zou men meer willen uitwisselen op student-, docent- en instituutsniveau tussen de eilanden onderling en met de Nederlandse opleidingen. Ook liggen er kansen in de bijscholing van muzikanten op de eilanden. Het Leerorkest heeft hierin al een aantal stappen gezet.

Ondertussen is het ook van groot belang ouders, schoolbesturen en de overheden te motiveren; er is behoefte aan meer bewustwording. Want, zo roept Shannon Bueno, de uit Aruba afkomstige student Docent Muziek van het Koninklijk Conservatorium op: “Er is visievorming op muziek- en cultuuronderwijs nodig, anders komt de toekomst van onze cultuur in het geding." Na afloop van de sessie is er commitment vanuit verscheidene Nederlandse opleidingen om de uitwisseling met de Caribische opleidingen verder vorm te geven. Wordt vervolgd!